Środek, który wszedł w życie w październiku 2024 r., zobowiązuje BCP, Santander, BPI, Novobanco, a także oddział Bankinter w Portugalii - pięć banków, które stosują metodę ratingu wewnętrznego (IRB) do oceny ryzyka - do rezerwowania kapitału równoważnego 4% kwoty pozycji ważonych ryzykiem w portfelu osób fizycznych zabezpieczonych nieruchomościami przeznaczonymi na cele mieszkaniowe zlokalizowanymi w Portugalii, wynika z raportu Eco.

" Bank Portugalii musi dokonać przeglądu projektu i kalibracji rezerwy w 2025 r.", stwierdzono w pierwotnym komunikacie, gdy środek został ogłoszony w 2023 r.. Przegląd ten już się odbył, ale bez zmian. "Biorąc pod uwagę brak istotnych zmian w kontekście, w oparciu o ocenę skuteczności środka, Bank Portugalii postanowił utrzymać rezerwę bez zmian" - czytamy w oświadczeniu opublikowanym przez organ nadzoru.

Sektorowa rezerwa na ryzyko systemowe działa jak finansowa poduszka powietrzna. Jest to poduszka kapitałowa, którą banki muszą budować z kapitałem podstawowym Tier 1, aby chronić się przed wszelkimi wstrząsami na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Według Banku Portugalii, celem jest "zwiększenie odporności instytucji w obliczu potencjalnej przyszłej materializacji ryzyka systemowego na rynku nieruchomości mieszkaniowych w Portugalii".

Oznacza to, że w przypadku gwałtownego spadku cen nieruchomości lub kryzysu na rynku kredytów hipotecznych, banki dysponują rezerwą kapitałową pozwalającą na pokrycie strat bez upadku lub drastycznego ograniczenia kredytów dla gospodarki.

"Zastosowanie tego instrumentu ma charakter prewencyjny" - podkreśla regulator. "W scenariuszu, w którym zmaterializuje się źródło ryzyka, rezerwa ta może zostać uwolniona, aby przyczynić się do utrzymania kredytu dla gospodarki" - wyjaśnia regulator, podkreślając, że "w takim scenariuszu Bank Portugalii ogłosi okres, w którym nie oczekuje się wzrostu tej rezerwy".

Rezerwa nie obejmuje wszystkich banków. Tylko te, które stosują zaawansowane modele wewnętrzne - metodę IRB - do obliczania ryzyka swoich kredytów. Na przykład Caixa Econômica Federal, która stosuje standardową metodę obliczania ryzyka, jest wykluczona. "Instytucje stosujące metodę IRB mają znaczącą wagę na rynku kredytów hipotecznych, a stosowane przez nie wagi ryzyka są niższe niż w przypadku banków stosujących metodę standardową" - wyjaśnia Bank Portugalii. Innymi słowy, stosując korzystniejsze modele oceny ryzyka, banki te zużywają mniej kapitału regulacyjnego, a 4% rezerwa ma na celu zrekompensowanie tej przewagi.

Kiedy środek został ogłoszony, nadzorca zapewnił, że "instytucje objęte środkiem mają wystarczające rezerwy zarządcze, aby dostosować się do wprowadzenia sektorowej rezerwy na ryzyko systemowe", szacując, że bufor może zostać utworzony "bez szkody dla zgodności z innymi wymogami i wytycznymi ostrożnościowymi lub działalnością kredytową tych instytucji".

Decyzja o utrzymaniu rezerwy na niezmienionym poziomie odzwierciedla brak istotnych zmian na portugalskim rynku nieruchomości mieszkaniowych oraz skuteczność środka zapobiegawczego. Rezerwa w wysokości 4% powinna być poddawana ponownemu przeglądowi co najmniej raz na dwa lata.